Friday, October 23, 2009

CHNCHIN MAKSAK



CHANCHIN MAKSAK


Rel lu ang mai
Thuziakmi Mark Twain-a khan meizial heh zet mai a ni a, heh naran pawh ni lo, inzawm zata zu chi a ni awm e. A novelist thian pakhat William Dean Howells-a chuan,
"A awmna tawh phawt hi chu boruak tizing khawp hian a khu luai luai zel. Tukthuan eikham atanga a muthilh thleng rak hian chhum lo chat lo hian a'n zu tual tual zel mai mai si a. Mei zu chung hian a muhil thin ni berin ka hria," tiin a sawi thin.

Amah chuan, a zuk tlem zia mawlh a lo sawi thung; an han hnial chuan, awlsam fe hian, "Vawi khatah pakhat zel chauh alawm ka zuk," a lo ti sam et a! "Vanramah pawh hian," a ti, "mei ka zuk theih dawn loh chuan ka kal lo mai ang."



Makpa rangkachak!
Winston Churchill-a khan a fanu, lemchan thiam lar ve ang eng tak Sarah-i pasal Vic Oliver-a kha a duh lo em em mai pek. An innei rei lo hlauh nghe nghe. Vawi khat chu Sarah-i nena an inneih laiin Vic Oliver-a chuan a puzawn chu khawvelah tunge a ngaihsan ber a zawt a, Churchill-a lah chuan Mussolini a nih thuin a lo chhang nghal mai. "Ani chuan a makpa pawh a kaphlum ngam a," a ti!

Mussolini hi Italy ram dictator hmingthang, nunrawng tak a ni a, a fanu Edda-i pasal Count Galeazzo Ciano chu phiarrutua puhin tihhlum a ni. Churchill-a makpa hlui tan chuan han hriatthiam loh rual a ni lo e.

Thluak chu thluak nge nge
India ram politician hmingthang Lalu Prasad Yadav-a hi Patna University Students’ Union president a nih laiin, vawi khat chu seminar an huaihawt a, an mi sawmte pawh an hraw hle. Morarji Desai-a meuh pawh an tel. Lau-a chu inkhawm kaihruai tura ruat a ni nghe nghe.

Tan a hun a, chairman Lalu-a chu a rawn dingchhuak ta. A duhtawkin thu a sawi a, a sawi zo chu a bo ta deuh mai. Tihngaihna awm ta hek lo, midangin an rawn hruai chhunzawm ta ringawt mai.

Banah chuan a thianteho chu an lungni lo hle a, an hau tliar tliar hlawm. Ani lah chuan, “Ka a ve hlei nem, Desai-a dawta ka sawi te’n tumah tak takin min ngaithla tawh nang. A thuhrimah, ka sawi tih loh midang thusawi ka ngaithla peih lo hrim hrim,” a lo ti tun tun a!


Ui leh Kel thlun pawlh ang mai
France president hlui (1945-46, 1958-69) Charles De Gaulle-a khan Great Britain prime minister hlui Winston Churchill-a nena an inkar tiang hian a sawi thin a ni awm e:

"Kei hi ka tanna lam a dik changa thinrim vak thin ka ni a, Churchill-a erawh a tanna a dik loh changa thinrim vak thin a ni thung. Chuvang chuan kan inti thinrim reng reng mai zu nia," tiin!


Thiam thei lo ve asin!
Mahatma Gandhi kha Porbandar khuaa piang a ni a, chuta tang chuan Rajkot-ah an pem a, chutah chuan sikul te lutin nun bul a tan chho ta a ni.

Sikul a'n lut ve chu, lehkha zir a taima em em mai a,amah a zakzum chi a lo ni bawk nen, thenrual a pawl ngam lo a, lehkha a chhiar tlat tlat mai a ni awm e. "Lehkhabu leh ka zirlaite chu ka thian neihchhun an ni mai," tiin a sawi thin.

He khuaa lehkha a zir lai hian a ni a chanchin an sawi apianga an telh ve thin pakhat a thlen ni. Vawi khat chu, high school an kal laiin a nia, an sikul chu Educational Inspector Pu Giles-a'n a rawn tlawh a, Pu Giles-a chuan spelling an thiam leh thiam loh ennan sap tawng thumal pali sipel a zawt hlawm a ni awm e.

Gandhi-a chuan thumal pakhat, Mizoina ketli kan tih, 'kettle' sipel chu a hre ta tlat lo. An zirtirtupa tang lutuk chuan Gandhi-a chu a thiante ta entawn turin a mitmei ta ringawt mai. Gandhi-a lah chuan a lo duh ikhaw si lo. An han inmitmei sateh na a, an intur hlawhtling ta lo a ni ang, Gandhi-a'n "The Story of my experiments with truth"-a a sawi dan chuan, amah chauh chuan a tidik ta lo a, an zirtirtute pawh a chungah an lawm lo hle a ni awm e. Mahse, Gandhi-a chuan "zirtirtute chu mi ta kan entawn tur pawh min veng turah ka ngai" a ti tlat. A hnua a sawi leh pawhin, "Mi ta entawn ruk hi chu ka zirchhuak zo ngang lo," a la ti cheu.


Ngaihtuah bing
Scientist hmingthang Albert Einstein-a kha thil ngaihtuah ngut ngut mi a ni a, vawi khat pawh mithiam pakhat Gilbert Murray-a hian Oxford-a biak In pakhat Christ Church-ah hian ngun em em maia a lo inngaihtuah lai a va hmu a, eng thil tehchiam nge chuti taka a ngaihtuah tih a'n zawh chuan, Einstein-a chuan, "Arsi te tak zawng a lo ni ngei e," tiin a lo chhang a!

Thutiam hahdam

Thuziakmi Mark Twain-a kha fiamthu duh deuh mai, uang zet mai a ni a, chanchin hlimawm tak tak pawh a ngah nangiang. Kum 70 a tlin ni-a a intiamna te hi a hlimawm asin.

Kum 70 tlin an lawm tumin thu a sawi ve a, a zawm ngei ngei tur dan a zam ve tih sawiin, "Kawm tur an awm loh huna mut hmak zel ka tum a, ka thawh rual ruala khum kalsan nghal zel ka tum bawk. Meizial chungchangah chuan- vawi khatah pakhat bak ka zu ngai lo ang. Zu chungchang erawh, mi'n an in tlat chuan ka pui thei ang. Chawlh hahdam leh mut bak exercise ka la ngai lo. Insawizawi hi thil ho mai mai a ni," tiin.



Ka tih chu ka tih
Bawi neih leh neih loh chungchang, Kansas- Nebraska Bill an tih mai court-a an chai hmasak ber tum khan Abraham Lincoln-a leh midang thahnem tak zingah Judge T LyieDickey-a pawh kha a awm ve a. Tlai khat chu bawi chungchang an sawi leh a, Judge Dickey-a chuan bawi neih chu ram danpui pawhin a hriatpui, sawi hnawk leh tihbuai tur awm miah lo tiin a rawn din chhuahpui ta mai. Lincoln-a erawh chuan tihbo hmak tur a ni tih thuin a rawn hnial tang tang thung.

Tiang hian Dickey-a chuan a sawi alawm: "Chumi hnu lawk chuan inchungah mu turin kan chho dun a. Lincoln-a nena kan riahna pindanah chuan khum pahnih a awm a. A mut thawmhnaw nen, a khum tlanga thuin kan thu inchuh chungchanga min hnial zui tang tang te kha ka la hre reng mai. A tawpah zawng mut zai kan rel dun ta a. A tuk zing taka ka'n thanharh chuan Lincoln-a chu a khumah a lo la thu mu ta ran mai. Ka harh tih a hriat veleh, 'Dickey, a zatve bawi neihna hmun, a zatve zalenna hmun ni turin he ram hi a awm thei lo ang' a rawn ti tan leh ta nghal a. 'Aw..., Lincoln, mu ve phawt mai teh,' tiin ka lo chhang a," tiin.

Thupha chawi lo
Sap ram chanchinbu lar tak Daily Telegraph khuan vawi khat chu thu an han chhuah sual chiang mai mai khawp a, mahse, an chhuah sual tih an hriat hnuah pawh thupha chu an chawi thak lo.

Violinist hmingthang tak Dave Swarbrick-a kha a thi tiin Daily Telegraph hian an ziak pek a, amah sunna nen lam chu issue-ah chuan an chhuah nghe nghe. Mahse, a lo thi ikhaw lo, thu an dawng sual a lo ni. A tukah chuan tiang hian an ziak ta a:

"Mr Swarbrick-a, nimin Daily Telegraph-a a thi tia kan rawn tarlan khan hma a sawn zel a, a dam var e," tiin.


Haihawt vangin FIR!
Kristian Hlabu-a hla sak hlawh tak 'Pe rawh u, tichuan pekin in awm ang' tih leh hla dang engemawzat phuahtu, Baptist pastor, Rev Lengluta hi a bialte'n a Pathian thu sawi thiam leh ngainatawm chungchang an sawi nikhuaa an sawi tel ve chawk thin chu a 'haihawt' thu hi a ni.

Vawi khat chu Hnahthial South a bial laiin a zing leng hawin a quarters kawta a scooter dah thin chu a hmu zo ta hauh lo a, a ngaihna hre lo taka a zawn kual ngial hnuah pawh a hmuh zawh tak loh avangin police station-ah FIR a thehlut ta a ni. Chutianga a buai zak zak hnu chuan an telephone a lo ri a, a lenna te kha an lo ni . A kawtah a scooter a awm thu leh lam tura an hrilhna thu a lo ni! A han ngaihtuah chiang a, scooter nena a zing leng kha kein a lo haw lek a lo ni a!

Thu ziah dan awlsam
American screenwriter lar tak, film producer ni bawk Nunnally Johnson (1897-1977) kha, a film thawnthu ziakte kha a ngaihnawm mai ni lovin, a ril thin a, chu chu ngaihsan a hlawhna ber pawh a ni.

Hollywood-a a kal tirh, hnathawk tura a inbuatsaih lai khan engtin nge thawnthu a ziah thin tih an lo zawt a ni awm e. "Awlsam lutuk, paper ka inchhawp ang a, chutah chuan ka ziak mai ang," tiin a chhang!


Mawlmuk!
UN president 26-na Theodore Roosevelt (1858-1919) kha, vawi khat chu mawlmuka hian a'n hre lo chhah khawp a!

US vice president a nih laiin a nia, vawi khat chu a thlenna hotel-ah kangmei a chhuak palh hlauh mai. Hotel chhuatzawlah chuan mikhualte chu an awmkhawmtir a, din pawh an phal lo, an thuthniamtir hlawm. Chutianga hun engemaw chen an awm hnuah chuan Roosevelt-a chu a insum zo ta lo, hotel enkawltute hnenah chuan a insawi a, a room-a luh a tum ta a ni.

"Vice president ka nia," tiin a dil a, "a nih tak chu," tiin an lo phal hlauh mai.

A chhawng chung lam pana chhoh a tum ta a, mahse, hotel hnathawk chuan a rawn ko ding leh ta. Chutah Roosevelt-a chuan, "Vice president ka ni," a'n ti a, a lawm vak tawh lo.

"Min lo hrethiam la, eng vice president nge i nih?" a ti ta deuh deuh!

Roosevelt-a chu a lawm lo hle; "Chutiang te min zawt a maw? United States vice president ka ni," a ti bul ta hmuk mai.
"A nih chuan let leh mai rawh, hotel vice president emaw ka'n ti pek che alawm!"

Roosevelt-a hi president a nih hma khan William Mckinley-a hnuaiah vice president a ni thin a nih kha.
zozamweekly.blogspot.com

2 comments: